Zapomniana marka AC
AC – angielski producent samochodów, głównie sportowych. Przedsiębiorstwo zostało założone w 1901 roku przez Thamesa Dittona i jest jednym z najstarszych marek samochodów powstałych w Wielkiej Brytanii. Największym sukcesem w historii firmy okazał się samochód AC Cobra oraz AC Ace.
Pierwszym samochodem była trzykołowa mini ciężarówka zaprezentowana w 1903 roku. Miała ona służyć głównie do transportu towarów na krótkich odcinkach. Została ona wyposażona w malutki jednocylindrowy silnik i była produkowana od 1904 do 1915 roku. Pojazd ten był bardzo udany i był używany przez wiele sklepów w Londynie. W 1907 roku odbyła się prezentacja wersji pasażerskiej.
W 1922 roku majątek firmy przeszedł w ręce firmy Australian Selwyn Francais Edge, która to zmieniła nazwę firmy na AC Cars Ltd.
Marka AC pisała historię motoryzacji aut sportowych. Pierwszy „prawdziwy” samochód pojawił się w 1913 roku, a sześć lat później zakład rozpoczął produkcję sześciocylindrowego silnika ze stopu metali lekkich o pojemności 2 litrów i mocy 35 KM. Silnik praktycznie nie był modernizowany aż do 1963 roku. Projektantem silnika był John Weller.
W 1929 roku w związku z wielkim kryzysem fabryka zaprzestała produkcji, by dwa lata później wznowić w zakładach rzemieślniczych i zaprezentować nowy model samochodu.
Po II wojnie światowej AC próbował zaistnieć na większą skalę produkując mały samochód z trzema kołami o nazwie Petite. Przypominał on model skonstruowany i produkowany w 1905 roku.
W 1953 roku powstaje sportowy model AC Ace (wersja roadster)z lekką karoserią zaprojektowaną przez niezależnego projektanta Jahna Tojeiro z poczciwym silnikiem dwulitrowym, który ma kontynuować sportowe tradycje rozpoczęte w latach dwudziestych XX wieku. Model Ace był pierwszym produkowanym otwartym angielskim samochodem sportowym z niezależnym zawieszeniem z przodu i z tyłu. Samochód był szczególnie lubiany przez kierowców rajdowych na początku ich kariery.
Od 1956 roku był produkowany model coupe sedan o nazwie Aceca z sześciocylindrowym silnikiem o pojemności 2 litrów. Nieco cięższy od modelu Ace, miał jednak lepszą aerodynamikę co wpłynęło na poprawę osiągów pozwalając rozwinąć prędkość do 206 km/h. Z fabryki łącznie wyjechało 329 modeli Aceca, wyposażonych tylko w jeden silnik z modelu Ace. Nie było zapotrzebowania na większe silniki oraz na większą ilość miejsc niż 2. Dla osób szukających auta czteromiejscowego firma produkowała model Greyhound.
Bliźniaczym modelem dla AC Aceca był Bristol, który przyniósł firmie sukcesy w sportach motorowych. Modelem Aceca Bristol wyposażonym w dwulitrowy, sześciocylindrowy silnik o mocy 135 KM (101 kW) zabłysnął kierowca wyścigowy Ken Rudd. W takiej formie samochód startował w wyścigach Le Mans w 1957 i 1958 roku.
Ten wyczerpujący wyścig w 1959 roku udało się zakończyć zwycięstwem w klasie GT samochodów o pojemności do 2 litrów. W wyścigach Le Mans samochody AC starowały do 1962 roku.
Od 1959 roku obok otwartego sportowego AC Ace oraz dwumiejscowego coupe Aceca firma wypuściła na rynek trzeci model o nazwie AC Greyhound. Był to model czteromiejscowy z silnikami o pojemności 2,0 l, 2,2 l i mocy 126 KM osiągających odpowiednio 185 i 200 km/h. Samochód zbudowano na podwoziu modelu Ace.
Firma zyskała sławę podpisując w 1961 roku kontrakt z Shelby Automobiles na produkcję ramy, która została zamontowana w AC Cobra z silnikiem V8 od Forda. Modele Cobra nazwano w późniejszym czasie jako Cobra 260, 289, 427 (Shelby Cobra). Następne modele które pojawiły się w produkcji oznaczono AC 428 i AC 3000 ME.
W 1961 roku fabryka wstrzymała produkcję własnych silników, a z pomocą przyszedł Ken Rudd, kierowca wyścigowy, sugerując aby użyć 6-cylindrowego silnika z Forda Zephyr. Silnik z aluminiową głowicą i gaźnikiem Weber osiągał 170 KM i rozwijał prędkość maksymalną 201 km/h. Model AC Ace 2.6 jest dla wielu pasjonatów i kolekcjonerów najpiękniejszym samochodem. Uroku i wartości dodaje fakt, iż był on wyprodukowany tylko w 37 egzemplarzach. Aby zamontować silnik z Forda Zephyr należało przekonstruować i wzmocnić ramę samochodu oraz zmienić przód samochodu. Dość często można usłyszeć opinię, że za zmiany jest odpowiedzialny Carrol Shelby. Jest to jednak nieprawdziwa opinia.
W 1962 roku wprowadzono do produkcji model AC Cobra z silnikami 4,7 l oraz 7,0 l, zdobywając w 1965 roku tytuł World Sports Car Championship. Produkcja Cobry została przerwana w 1968 roku, przy czym silnik 7,0 l był nadal używany w modelu AC 428.
Na targach Earls Court Motor Shou w 1973 r. pojawił się prototyp AC 3000ME, który wszedł do produkcji w 1978. Miał on karoserię z tworzywa sztucznego, napęd od Forda, jednak z legendarnymi modelami AC nie miał nic wspólnego.
W marcu 1996 r. głównie z powodu kosztów rozwoju nowych Ace, firma weszła w stan upadłości i została sprzedana firmie Alan Lubinsky’s Prode Automotive w grudniu tegoż roku. Firma jednak szybko powróciła do wcześniejszego stanu upadłości. Po krótkim przejęciu przez Jimmy Price i uratowaniu firmy przed upadkiem kontrolę nad firmą ponownie przejmuje Lubinsky.
W 2003 r. Carroll Shelby International i AC Motor Holdings Ltd. ogłosiły produkcję Shelby / AC Cobra. Początkowo dostępne modele to Shelby AC 427 S / C Cobra I Shelby Cobra AC 289 FIA, która oznaczona została jako CSX 1000 I CSX 7500 Series.
W lutym 2004 r. powstają pierwsze ręcznie składane aluminiowe nadwozia. W październiku 2004 roku fabryka w Frimley została zamknięta i przeniesiona do Gulldford, a w 2005 do Hal Far na Malcie. Trzy lata później fabryka na Malcie podzieliła los wcześniejszych i została zamknięta.
W 2009 roku przedsiębiorstwo zmieniło właściciela i nazwę na AC Cars Group Ltd. Aktualną siedzibą zostały Niemcy.
Logo firmy w stylu secesyjnym od momentu powstania zachowało prawie niezmienioną formę do dzisiaj.
Model AC Cobra nadal pozostaje w produkcji w małych zakładach jako replika budowana w wielu wariantach. Jeden z takich zakładów znajduje się w Polsce.
foto: rm auctions
